Με την ανεργία να καλπάζει και τις προοπτικές ανεύρεσης εργασίας να εξανεμίζονται μέρα με τη μέρα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βασίζονται στο επίδομα ανεργίας για να συνεχίσουν τη ζωή τους. Τα προγράμματα του ΟΑΕΔ φυσικά αποτελούν κατά κάποιον τρόπο ένα εργαλείο έσχατης ανάγκης, όταν τα υπόλοιπα μέτρα έχουν αποτύχει. Δεν δημιουργούν αναπτυξιακό περιβάλλον, δεν αντιμετωπίζουν διαρθρωτικές αδυναμίες, λειτουργούν όμως πυροσβεστικά για την προσωρινή οικονομική στήριξη των ανέργων ή έστω, όπως προτιμούν εσχάτως οι κυβερνώντες, για τη δημόσια επιδότηση θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Είναι προφανές λοιπόν ότι τόσο η στόχευση όσο και η αποτελεσματικότητά τους είναι απτά μετρήσιμες, αλλά και ότι κάθε αποτυχία είναι ύψιστης σημασίας, καθώς αφήνει ανθρώπους πρακτικά με μηδενικό εισόδημα.
Δυστυχώς βρισκόμαστε ακριβώς σε αυτό το σημείο. Όπως δηλώνουν ο υπουργός Εργασίας και ο διοικητής του ΟΑΕΔ, η απορροφητικότητα των προγραμμάτων του οργανισμού παραμένει χαμηλή, τη στιγμή που περίπου 75.000 οικογένειες στη χώρα μας δεν έχουν εισόδημα και το 43,5% του κοντά ενός εκατομμυρίου ανέργων είναι κάτω των 24 ετών, ενώ το 65% είναι πτυχιούχοι ΑΕΙ και ΤΕΙ. Με άλλα λόγια, ενώ τα σχετικά κονδύλια έχουν δεσμευτεί, δεν φτάνουν στους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.
Πέρυσι ανακοινώθηκε διθυραβικά ένα πρόγραμμα για την επιδότηση θέσεων εργασίας πτυχιούχων νέων με αμοιβή το 75% του κατώτατου μισθού (!) και πλήρη κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών. Στόχος ήταν η πρόσληψη 10.000 ατόμων, τελικά όμως οι επιχειρήσεις -παρά το μηδενικό κόστος για τις ίδιες- προχώρησαν μόλις σε 1.000 προσλήψεις, με την αποτελεσματικότητα να ανέρχεται στο τραγικό 10%. Όπως δηλώνεται αρμοδίως, η αποτυχία αυτή οφείλεται στο ότι η συμμετοχή σε οποιοδήποτε τέτοιο πρόγραμμα προϋποθέτει τον στοιχειώδη έλεγχο της επιχείρησης για τον εντοπισμό αδήλωτης εργασίας ή απολύσεων που έχουν προηγηθεί.
Είναι φανερό ότι η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα στις ιδεοληψίες της και τις πολιτικές της προτεραιότητες. Από τη μία, έχει επιλέξει στο πλαίσιο του μνημονίου να μειώσει τους πόρους για τη στήριξη των ανέργων, παρά την οικονομική ύφεση. Προχωρά έτσι, με άμεσους ή έμμεσους τρόπους, σε περικοπές των επιδομάτων ανεργίας, αποκλεισμό διάφορων κατηγοριών εργαζομένων από αυτά, μείωση του χρόνου παροχής τους κ.λπ. Από την άλλη, θεωρεί ότι είναι «καλύτερο» τα όποια χρήματα να μην τα προσφέρει απευθείας στους ανέργους, αλλά να τα τσοντάρει προκειμένου να διατηρηθεί η θέση εργασίας τους, καθώς υποτίθεται ότι έτσι οι άνθρωποι δεν καταλήγουν εκτός παραγωγής και αποθαρρύνεται μια κουλτούρα αεργίας, ενώ ταυτόχρονα στηρίζονται οι επιχειρήσεις.
Οι παρατηρήσεις του ΟΑΕΔ θα έπρεπε να έχουν χτυπήσει καμπανάκι ότι η λογική αυτή δεν δουλεύει – τουλάχιστον στα καθ’ ημάς. Αν η μαύρη εργασία δεν βγει στο φως, αν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν εγκαταλείψουν τον διακοσμητικό τους ρόλο, αν οι επιχειρηματίες δεν πάψουν να λειτουργούν παρασιτικά, καμία παρέμβαση στο κομμάτι αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει. Με άλλα λόγια, η ελληνική αγορά εργασίας χρειάζεται περισσότερη και όχι λιγότερη ρύθμιση. Και από τη στιγμή που κάτι τέτοιο δεν είναι μέσα στις προθέσεις ούτε της κυβέρνησης ούτε της τρόικας, τουλάχιστον ας κατευθύνουν ξανά τα κονδύλια προς την άμεση επιδότηση των ανέργων (ώστε να είναι μεγαλύτερη σε διάρκεια και να αφορά περισσότερους), που τα χρειάζονται εδώ και τώρα. Εκτός βέβαια αν στόχος όλης αυτής της ιστορίας είναι να ανακοινώνονται για λόγους εντυπώσεων μεγάλα κονδύλια, τα οποία όμως ουδέποτε διατίθενται…
Μέχρι νεωτέρας 